Xan
Xan vai a compoñer cestos,
Xan vai a poda-las viñas,
Xan vai a apañar-lo esterco,
E leva o fol ó muíño,
E trae o estrume ó cortello,
E vai á misa cos nenos,
E fai o leito e o caldo...
Xan, en fin, é un Xan compreto,
Desos que a cada muller
Lle conviña un polo menos.
Pero cando un busca un Xan,
Casi sempre atopa un Pedro.
Pepa, a fertunada Pepa,
Muller do Xan que sabemos,
Mentras seu home traballa,
Ela lava os pés no rego,
Cátalle as pulgas ó gato,
Peitea os longos cabelos,
Bótalles millo ás galiñas,
Murmura co irmán do crego,
Mira se hai ovos no niño,
Bota un ollo ós mazanceiros,
E lambe a nata do leite,
E si pode bota un neto
Ca comadre, que agachado
Traillo en baixo do mantel,
E cando Xan pola noite
Chega cansado e famento,
Ela xa o espera entre as mantas,
E ó velo entrar dille quedo:
- Por Dios non barulles moito,
Que me estou mesmo morrendo.
- ¿Pois que tes, ña mulleriña?
- ¿Que hei de ter?, deita eses nenos,
Que esta madre roe en min
Cal roe un can nun codelo,
I ó cabo ha de dar comigo
Nos terrós no simiterio...
- Pois, continua ña Pepa, toma un trago
De resolio que aquí teño,
E durme, ña mulleriña,
Mentras os meniños deito.
De bágoas se enchen os ollos,
De Xan ó ver tales feitos;
Mas non temás, que antre mil
N'hai máis que un anxo entre os demos;
N'hai máis que un atormentado
Antre mil que dan tormentos.