Saltar ao contido

Wikisource:Etiquetas TeX

En Galifontes, o Wikisource en galego.

Desde xaneiro de 2003, MediaWiki soporta TeX markup para escribir fórmulas matemáticas. A partir do código TeX xéranse imaxes PNG ou texto HTML, dependendo das preferencias do usuario e da complexidade da fórmula. No futuro, cando os navegadores sexan máis intelixentes, será posible xerar HTML mellorado ou mesmo MathML en moitos casos. A xeración da notación matemática a partir do código TeX realízase coa ferramenta libre Texvc.

As expresións matemáticas escritas en TeX deben encerrarse entre etiquetas <math> e </math>. Para elo podes seleccionar o código TeX e pulsar o botón que aparece na barra de botóns que está enriba da caixa de edición (é posible que non apareza no teu navegador).

As imaxes PNG son xeradas en negro sobre fondo branco non transparente. Estas cores, así coma os tamaños e tipos de fonte, son independentes da configuración do navegador e do CSS aplicado. Os tamaños e tipos de fonte diferirán a miúdo dos empregados polo navegador para amosar o HTML. O selector CSS das imaxes é img.tex.

No caso dunha páxina con outra cor de fondo, o branco das fórmulas resáltaas eficazmente, o que pode ser unha vantaxe ou unha desvantaxe.

Pode que se desexe evitar usar código TeX como parte dunha liña de texto normal, pois as fórmulas non se aliñan axeitadamente e o tamaño e tipo de fonte, como xa se dixo, normalmente non coincide.

O atributo alt das imaxes TeX (o texto que se ammosa na caixa de axuda flotante ó deixar o cursor sobre ela) é o texto wiki a partir do que se xerou, excluíndo as etiquetas <math> e </math>.

Xeral

[editar]

Os ocos e saltos de liña acéptanse, e non se amosan, sendo útiles para deixar o código TeX máis ordeado (por exemplo, un salto de liña despois de cada termo ou de cada fila dunha matriz). Excepto os nomes de funcións e os operadores, como é habitual nas matemáticas para as variables, as letras se amosan en cursiva e os díxitos non. Para evitar que un texto se amose en cursivas como as variables, débese empregar \mbox: <math>\mbox{abc}</math> da en lugar de .

Funcións, símbolos e caracteres especiais

[editar]

Para xerar caracteres especiais sen usar a etiqueta <math>, véxase Caracteres especiais Wiki.

Comparación:

  • &alpha; da α, <math>\alpha</math> da (advírtase o uso de «&» e «;» fronte a «\» xunto á palabra reservada, neste caso «alpha»)
  • &radic;2 da √2, <math>\sqrt{2} \,\!</math> da (igual que eo caso anterior, pero con palabras reservadas diferentes: «radic» fronte a «sqrt» máis as chaves TeX)
  • &radic;(1-''e''&sup2;) da √(1-e²), <math>\sqrt{1-e^2}</math> da (advírtase o uso de paréntese fronte a chaves, «''e''» fronte a «e» e «&sup2;» fronte a «^2»)
Característica Sintaxe Tras procesar
Acentos e marcas diacríticas \acute{a} \quad \grave{a} \quad \breve{a} \quad \check{a} \quad \tilde{a}
Funcións estándar (ben) \sin x + \ln y + \operatorname{sgn} z
\sin a + \cos b + \tan c + \cot d + \sec e + \csc f
\sinh g + \cosh h + \tanh i + \coth j
\arcsin k + \arccos l + \arctan m
\lim n + \limsup o + \liminf p
\min q + \max r + \inf s + \sup t
\exp u + \lg v + \log w
\ker x + \deg x + \gcd x + \Pr x
\det x + \hom x + \arg x + \dim x
Funcións estándar (mal) sin x + ln y + sgn z
Aritmética modular s_k \equiv 0 \pmod{m} \quad a \bmod b
Derivadas \nabla \; \partial x \; dx \; \dot x \; \ddot y
Conxuntos \forall \; \exists \; \empty \; \emptyset \; \varnothing \; \in \; \ni \; \not\in \; \notin
\subset \; \subseteq \; \supset \; \supseteq \; \cap \; \bigcap \; \cup \; \bigcup \; \biguplus
\sqsubset \; \sqsubseteq \; \sqsupset \; \sqsupseteq \; \sqcap \; \sqcup \; \bigsqcup
Lóxica p \land \wedge \; \bigwedge \; \bar{q} \to p\lor \vee \; \bigvee \; \lnot \; \neg q \; \setminus \; \smallsetminus
Raíces \sqrt{2}\approx 1.4
\sqrt[n]{x}
Relacións \sim \; \approx \; \simeq \; \cong \; \le \; \ge \; \equiv \; \not\equiv \; \ne \; \propto \; \pm \; \mp
Xeometría \Diamond \Box \triangle \angle \perp \mid \; \nmid \| \; 45^\circ
Frechas \leftarrow \; \gets \; \rightarrow \; \to \; \leftrightarrow \quad \longleftarrow \; \longrightarrow \quad \mapsto \; \longmapsto \; \hookrightarrow \; \hookleftarrow
\nearrow \; \searrow \; \swarrow \; \nwarrow \quad \uparrow \; \downarrow \; \updownarrow
\rightharpoonup \; \rightharpoondown \; \leftharpoonup \; \leftharpoondown \; \upharpoonleft \; \upharpoonright \; \downharpoonleft \; \downharpoonright
\Leftarrow \; \Rightarrow \; \Leftrightarrow \; \Longleftarrow \; \Longrightarrow \; \Longleftrightarrow \; \iff \quad \Uparrow \; \Downarrow \; \Updownarrow
Símbolos especiais \eth \; \S \; \P \; \% \; \dagger \; \ddagger \; \star \; * \; \ldots
\smile \; \frown \; \wr \; \oplus \; \bigoplus \; \otimes \; \bigotimes
\times \; \cdot \; \circ \; \bullet \; \bigodot \; \triangleleft \; \triangleright \; \infty \; \bot \; \top \; \vdash \; \vDash \; \Vdash \; \models \; \lVert \; \rVert
\imath \; \hbar \; \ell \; \mho \; \Finv \; \Re \; \Im \; \wp \; \complement \quad \diamondsuit \; \heartsuit \; \clubsuit \; \spadesuit \; \Game \quad \flat \; \natural \; \sharp
\mathcal con minúscula produce algúns extras \mathcal {45abcdenpqstuvwx}

Subíndices, superíndices e integrais

[editar]
Característica Sintaxe Tras procesar
Superíndice a^2
Subíndice a_2
Agrupación a^{2+2}
a_{i,j}
Combinando sub e súper x_2^3
Precedendo de sub e súper {}_1^2\!X_3^4
Derivadas (ben) x', y''
Derivadas (mal en HTML) x^\prime, y^{\prime\prime}
Derivadas (mal en PNG) x\prime, y\prime\prime
Puntos de derivada \dot{x} \; \ddot{x}
Subliñado, sobreliñado, vectores \hat a \; \bar b \; \vec c \; \overrightarrow{a b} \; \overleftarrow{c d} \; \widehat{d e f} \; \overline{g h i} \; \underline{j k l}
Chaves superiores \begin{matrix} 5050 \\ \overbrace{ 1+2+\cdots+100 } \end{matrix}
Chaves inferiores \begin{matrix} \underbrace{ a+b+\cdots+z } \\ 26 \end{matrix}
Sumatorios \sum_{k=1}^N k^2
Productorios \prod_{i=1}^N x_i
Coproductos \coprod_{i=1}^N x_i
Límites \lim_{n \to \infty}x_n
Integrais \int_{-N}^{N} e^x\, dx
Integrais dobres \iint_{D}^{W} \, dx\,dy
Integrais triples \iiint_{E}^{V} \, dx\,dy\,dz
Integrais cuádruplas \iiiint_{F}^{U} \, dx\,dy\,dz\,dt
Integrais pechadas \oint_{C} x^3\, dx + 4y^2\, dy
Interseccións \bigcap_1^{n} p
Unións \bigcup_1^{k} p

Fraccións, matrices e multiliñas

[editar]
Característica Sintaxe Tras procesar
Fraccións \frac{2}{4} o {2 \over 4}
Coeficientes binomiais {n \choose k}
Fraccións pequenas \begin{matrix} \frac{2}{4} \end{matrix}
Matrices \begin{matrix} x & y \\ z & v \end{matrix}
\begin{vmatrix} x & y \\ z & v \end{vmatrix}
\begin{Vmatrix} x & y \\ z & v \end{Vmatrix}
\begin{bmatrix} 0 & \cdots & 0 \\ \vdots & \ddots & \vdots \\ 0 & \cdots & 0\end{bmatrix}
\begin{Bmatrix} x & y \\ z & v \end{Bmatrix}
\begin{pmatrix} x & y \\ z & v \end{pmatrix}
Definicións por tramos f(n) = \begin{cases} n/2, & \mbox{se }n\mbox{ par} \\ 3n+1, & \mbox{se }n\mbox{ impar} \end{cases}
Ecuacións multiliña \begin{matrix}f(n+1) & = & (n+1)^2 \\ \ & = & n^2 + 2n + 1 \end{matrix}
Método alternativo empregando táboas
{|
|-
|<math>f(n+1)</math>
|<math>=(n+1)^2</math>
|-
|
|<math>=n^2 + 2n + 1</math>
|}
Sistemas de ecuacións mal \left . \begin{matrix} 4 \cdot \frac{2x^3+7}{5x^2+2y+5}=2 \\ \frac{2x^y+8xy}{5x^2+2yz^2+17z}=43\end{matrix} \right \}
Sistemas de ecuacións ben (usando \cfrac) \left . \begin{matrix} 4 \cdot \cfrac{2x^3+7}{5x^2+2y+5}=2 \\ \cfrac{2x^y+8xy}{5x^2+2yz^2+17z}=43\end{matrix} \right \}

Fontes

[editar]
Característica Sintaxe Tras procesar
Alfabeto grego (advírtase a ausencia de ómicron, e tamén que algunhas maiúsculas gregas se representan iguais ás súas equivalentes latinas) \Alpha\ \Beta\ \Gamma\ \Delta\ \Epsilon\ \Zeta\ \Eta\ \Theta\ \Iota\ \Kappa\ \Lambda\ \Mu\ \Nu\ \Xi\ \Pi\ \Rho\ \Sigma\ \Tau\ \Phi\ \Chi\ \Psi\ \Omega
\alpha\ \beta\ \gamma\ \delta\ \epsilon\ \zeta\ \eta\ \theta\ \iota\ \kappa\ \lambda\ \mu\ \nu\ \xi\ \pi\ \rho\ \sigma\ \tau\ \phi\ \chi\ \psi\ \omega
\varepsilon\ \digamma\ \vartheta\ \varkappa\ \varpi\ \varrho\ \varsigma\ \varphi
«Blackboard bold» x\in\mathbb{R}\sub\mathbb{C}
Negriña (vectores) \mathbf{x}\cdot\mathbf{y} = 0
Negriña (grego) \boldsymbol{\alpha} + \boldsymbol{\beta} + \boldsymbol{\gamma}
Cursivas (itálica) \mathit{ABCDE abcde 1234}
Fonte romana \mathrm{ABCDE abcde 1234}
Fonte Fraktur \mathfrak{ABCDE abcde 1234}
Caligrafía \mathcal{ABCDE abcde 1234}
Alfabeto hebreo \aleph \beth \gimel \daleth
Caracteres non cursivos \mbox{abc}
Mesturar cursivas (mal) \mbox{se } n \mbox{ par}
Mesturar cursivas (ben) \mbox{se } n \mbox{ par}

Poñendo expresións grandes entre paréntese, corchetes, etcétera

[editar]
Característica Sintaxe Tras procesar
Mal ( \frac{1}{2} )
Ben \left ( \frac{1}{2} \right )

Poden usarse varios delimitadores con \left e \right:

Característica Sintaxe Tras procesar
Paréntese \left ( \frac{a}{b} \right )
Corchetes \left [ \frac{a}{b} \right ] \quad \left \lbrack \frac{a}{b} \right \rbrack
Chaves \left \{ \frac{a}{b} \right \} \quad \left \lbrace \frac{a}{b} \right \rbrace
Ángulos (<, >) \left \langle \frac{a}{b} \right \rangle
Barras simples e dobres \left | \frac{a}{b} \right \vert \left \Vert \frac{c}{d} \right \|
Redondeo inferior e superior \left \lfloor \frac{a}{b} \right \rfloor \left \lceil \frac{c}{d} \right \rceil
Barras inclinadas e invertidas \left / \frac{a}{b} \right \backslash
Frechas simples e dobres \left \uparrow \frac{a}{b} \right \downarrow \quad \left \Uparrow \frac{a}{b} \right \Downarrow \quad \left \updownarrow \frac{a}{b} \right \Updownarrow
Os delimitadores poden mesturarse, sempre que cada \left vaia pechado por un \right \left [ 0,1 \right ) \quad \left \langle \psi \right |
Usa \left . y \right . se non queres que se amose un delimitador \left . \frac{A}{B} \right \} \to X
Tamaño dos delimitadores \big( \Big( \bigg( \Bigg( ... \Bigg] \bigg] \Big] \big]
\big\{ \Big\{ \bigg\{ \Bigg\{ ... \Bigg\rangle \bigg\rangle \Big\rangle \big\rangle
\big\| \Big\| \bigg\| \Bigg\| ... \Bigg| \bigg| \Big| \big|
\big\lfloor \Big\lfloor \bigg\lfloor \Bigg\lfloor ... \Bigg\rceil \bigg\rceil \Big\rceil \big\rceil
\big\uparrow \Big\uparrow \bigg\uparrow \Bigg\uparrow ... \Bigg\Downarrow \bigg\Downarrow \Big\Downarrow \big\Downarrow

Espaciado

[editar]

Advírtase que TeX axusta case todo o espaciado automáticamente, pero ás veces necesítase un control manual.

Característica Sintaxe Tras procesar
Espacio óctuple a \qquad b
Espacio cuádruplo a \quad b
Espacio de texto a\ b
Espacio de texto sen conversión PNG a \mbox{ } b
Espacio grande a\;b
Espacio medio a\>b (non soportado)
Espacio pequeno a\,b
Sen espacio ab
Espacio negativo a\!b

Aliñación co fluxo do texto normal

[editar]

Debido ó estilo CSS por defecto

img.tex { vertical-align: middle; }

unha expresión en liña como debería quedar ben.

Se se necesita aliñala de outra forma, usa <span style="vertical-align:-100%;"><math>...</math></span> e xoga co parámetro de vertical-align ata que obteñas o resultado desexado. Sen embargo, o resultado final depende da configuración do navegador.

Forzar a xeración de imaxes PNG

[editar]

Para forzar que a fórmula se amose como unha imaxe PNG, engade \, (espacio pequeno) ó final da fórmula (onde non será representado). Esto forzará a xeración do PNG se o usuario está no modo «HTML se é moi simple, se non PNG», pero non se está en «HTML se é posible, se non PNG» (sección «Como se amosan as fórmulas» das preferencias de usuario).

Tambén podes usar \,\! (espacio pequeno e espacio negativo, que se cancelan) en calquera lugar dentro das etiquetas <math>...</math>. Esto si forza a xeración do PNG mesmo se o usuario está no modo «HTML se é posible, se non PNG», a diferenza de \,.

Esto pode ser de utilidade para obrigar a xeración de fórmulas nunha demostración consitente, por exemplo, ou para corrixir fórmulas que se amosan incorrectamente en HTML (nun momento dado, a^{2+2} se xeraba cun subliñado sobrante), ou para demostrar como algo se ve en PNG cando normalmente se amosaría como HTML (como nos exemplos anteriores).

Por exemplo:

Sintaxe Tras procesar
a^{c+2}
a^{c+2} \,
a^{\,\!c+2}
a^{b^{c+2}} Mal coa opción «HTML se é posible, se non PNG»!)
a^{b^{c+2}} \, Mal coa opción «HTML se é posible, se non PNG»!)
a^{b^{c+2}} \,\! Ben en todos os casos»!)
a^{b^{c+2}}\approx 5 (debido a \approx, non se necesita \,\!)
a^{b^{\,\!c+2}}
\int_{-N}^{N} e^x\, dx
\int_{-N}^{N} e^x\, dx \,
\int_{-N}^{N} e^x\, dx \,\!

Esto foi probado coa maioría das fórmulas desta páxina, e parece funcionar perfectamente.

Pode que queras incluír un comentario no código HTML para que outros usuarios non «corrixan» a fórmula quitándoo:

<!-- \,\! é para obrigar a que a fórmula se amose como PNG en vez de como HTML. Por favor non o borres. -->

Exemplos

[editar]

Véxase tamén

[editar]

Ligazóns externas (en castelán)

[editar]

Ligazóns externas (en inglés)

[editar]

Ligazóns externas (en xaponés)

[editar]

Frecha. Voltar a Wikisource:Axuda.