Notícia de torto

En Galifontes, o Wikisource en galego.
(Redirección desde «Notícia de Torto»)
Anverso do documento.
Reverso do documento.

A Notícia de torto é un documento medieval datado en 1216, considerado o segundo documento máis antigo en lingua galego-portuguesa. Nel, Lourenço Fernandes da Cunha fai un minucioso relatorio das malfeitorías feitas polos fillos de Gonzalo Ramires. É un conxunto de pergameos, escritos polos dous lados. Foi atopado no mosteiro de Vairão, e consérvase no Arquivo Nacional da Torre do Tombo de Lisboa.

Texto[editar]

De noticia de torto que fecerũ a Laurẽcius Fernãdiz por plazo qve fece Gõçauo
Ramiriz antre suos filios e Lourẽzo Ferrnãdiz quale podedes saber: e oue auer, de erdade
e dauer, tãto quome uno de suos filios, daquãto podesẽ auer de bona de seuo pater; e fiolios seu
pater e sua mater. E depois fecerũ plazo nouo e cõuẽ uos a saber quale; in ille seem
taes firmamentos quales podedes saber Ramiro Gõcaluiz e Gõcaluo Gõca [luiz e]
Eluira Gõcaluiz forũ fiadores de sua irmana que o[to]rgase aqu[e]le plazo come illos
Super isto plazo ar fe[ce]rũ suo plecto. E a maior aiuda que illos hic cõnocerũ, que les
acanocese Laurẽzo Ferrnãdiz sa irdade per plecto que a teuese o abate de Sancto Martino
que, como uẽcesẽ, que asi les dese de ista o abade. E que nunqua illos lecxasẽ
daquela irdade d[.] sẽ seu mãdato. Se a lexarẽ, ĩtregarẽ ille de octra que li plaza.
E dauer que ouerũ de seu pater, nu[n]qua le li ĩde derũ parte. Deu dũ Gõçaliz
o a Laurẽço Fernãdiz e Martĩ Gõç[a]luiz .XII. casaes por arras de sua auóó
E filarũ li illos inde VI casales cũ torto. E podedes saber como man
do dũ Gõçauo a sua morte: De XVI casales de Ueracin que de defructarũ e que li
nunqua ĩde der[ũ] quinnõs. E de VII e medio casaes antre Coina e Bastuzio unde li
nunqua derũ quiniõ. E de tres ĩ Tefuosa unde li nu[n]qua ar der[ũ] nada. E IIos ĩ Figeeree
do unnde nũqua li derũ quinõ. E IIos ĩ Tamal ũde li nõ ar derũ quinõ. E da sena
ra de Coina ũde nõ ar derũ quinõ. E d'uno casal de Coina que leuarũ ĩde III anos
o frcuctu cũ torto. E por istes tortos que li fecerũ tem qua a seu plazo quebrãtado
e qua li o deuẽ por sanar. E de pois ouerũ seu mal e meteu o abade paz a[n]tre illes
ĩno carualio de Laurecdo. E rogouo o abate tãto que beiso cũ illes. E derũli
XVIIII morabitinos qui li filarũ. E de pos iste plecto pre[n]deronli o seruical otro
ome de sa casa. e troserũno XVIIII dias per mõtes e fecerũles tã máá prisõ
per que leuarũ deles quanto poderũ auer. E de pois li desũro Gõçauo Gõçauiz
sa fili[a] pechena. E irmar[ũ]li XIII. casales unde perdeu fructu. E isto
fui de pois que furũ fíídos anto abade. E de pois que furu ĩfiados por iuizo de ilo
rec. E nunqua ille feze neu mal por todo aqueste. E fezeles taes agudas
quales aqui ouirecdes: Super sua aguda fez testiuigo cũ Gõçavo Cebolano
E super sa aiuda ar fuili a casa e filoli qua[n]to que li agou e deu a illes. E super sa
aiuda oue testifigo cũ Petro Gomez, omezio qveli custou maes ka .C. morabitinos
E super sa aiud[a] oue mal cũ Gonçaluo Gomez que li custou multo da auer
e muita perda. E in sa aiuda oue mal cũ Go[n]çaluo Suariz. E in sa aiuda
oue mal cũ Ramiro Fernãdiz queli custov muito auer muita perda.
E in sa aiuda fui IIas fezes a Coi[m]bra. E in sa aiuda dixe mul[ta]s uices
E ora in ista tregua furũ a Ueracĩ amazarũli os oméés erma[rũ]li X casaes
seu torto al rec. E super saiud[a] mãdoc lidar seus oméés cũ Mar
tin Johanes que quir[i]a desũrar sa irmana. E cũ ille e cũ sa casa
e cũ seu pam e cũ seu uino uẽcestes uosa erdade. E cũ ille
existis de sua casa in ipso die que uola quitarũ. E ille teue a uosa
rezõ. E otras aiudas multas que fez. E plus li a custado
uosa aiuda quali inde cae derdade. E subre becio e super
fíímento, se ar quiserdes ouir as desõras qve ante ihc furũ,
ar ouideas: Venerũ a uila e fila[rũ]li o porco ante seus filios e com
erũsilo. Venerũ alia uice er filarũ otro ante illes
er comerũso. Venerũ ĩ alia uice er filarũ una ansar ante
sa filia er comerunsa. In alia uice ar filiarũli o pane ante
suos filios. In alia uice ar ue[ne]rũ hic er filarũ ĩde o uino
ante illos.
Otra uice(?) uenerũli filar ante seus filios qua[n]to qve li agarũ ĩ quele
casal. E furũli u ueriar e prenderũ ĩde o cõlazo unde mamou [o lec]
te e gacarũno e getarũ in terra polo cecar e le[ua]rũ delle qua[n]to oue.
Ĩ alia uice ar furũ a Feracĩ e pre[n]derũ IIos oméés e gacarũ nos e leuarũ
deles qua[n]to que ouerũ. I otra fice ar pre[n]derũ otros IIos a se[u] irmano Pelagio
Fernãdiz e iagarũnos. Ĩ otra ue[ne]rũ a [...] ge [...] tros e leuarũso [...]
ante Pelagio Fernãdiz.