Declaración dos dereitos da muller e da cidadá

En Galifontes, o Wikisource en galego.

PREÁMBULO

As nais, fillas, irmás, representantes da nación, piden que sexan constituídas en Asemblea Nacional. Por considerar que a ignorancia, o esquecemento ou o desprezo dos dereitos da muller son as únicas causas dos males públicos e da corrupción dos gobernos, resolveron expor nunha declaración solemne, os dereitos naturais, inalienables e sagrados da muller a fin de que esta declaración, constantemente presente para todos os membros do corpo social recórdelles sen cesar os seus dereitos e os seus deberes, a fin de que os actos do poder das mulleres e os do poder dos homes poidan ser, en todo instante, comparados co obxectivo de toda institución política e sexan máis respectados por ela, a fin de que as reclamacións das cidadás, fundadas a partir de agora en principios simples e indiscutibles, diríxanse sempre ao mantemento da Constitución, dos bos costumes e da felicidade de todos.

En consecuencia, o sexo superior tanto en beleza en coraxe, como nos sufrimentos maternos, recoñece e declara, en presenza e baixo os auspicios do Ser Supremo, os Dereitos seguintes da Muller e da Cidadá.

ARTIGO PRIMEIRO

A muller nace libre e permanece igual ao home en dereitos, as distincións sociais só poden estar fundadas na utilidade común.

II

O obxectivo de toda asociación política é a conservación dos dereitos naturais e imprescriptibles da Muller e do Home; estes dereitos son a liberdade, a propiedade, a seguridade e, sobre todo, a resistencia á opresión.

III

O principio de toda soberanía reside esencialmente na Nación que non é máis que a reunión da Muller e o Home: ningún corpo, ningún individuo, pode exercer autoridade que non emane deles.

IV

A liberdade e a xustiza consisten en devolver todo o que pertence aos outros; así, o exercicio dos dereitos naturais da muller só ten por límites a tiranía perpetua que o home oponlle; estes límites deben ser corrixidos polas leis da natureza e da razón.

V

As leis da natureza e da razón prohiben todas as accións prexudiciais para a Sociedade: todo o que non estea prohibido por estas leis, prudentes e divinas, non pode ser impedido e ninguén pode ser obrigado a facer o que elas non ordenan.

VI

A lei debe ser a expresión da vontade xeral; todas as Cidadás e Cidadáns deben participar na súa formación persoalmente ou por medio dos seus representantes. Debe ser a mesma para todos; todas as cidadás e todos os cidadáns, por ser iguais aos seus ollos, deben ser igualmente admisibles a todas as dignidades, postos e empregos públicos, segundo as súas capacidades e sen máis distinción que a das súas virtudes e os seus talentos.

VII

Ningunha muller áchase eximida de ser acusada, detida e encarcerada nos casos determinados pola Lei. As mulleres obedecen como os homes a esta Lei rigorosa.

VIII

A Lei só debe establecer penas estritas e evidentemente necesarias e ninguén pode ser castigado máis que en virtude dunha Lei establecida e promulgada anteriormente ao delicto e legalmente aplicada ás mulleres.

IX

Sobre toda muller que sexa declarada culpábel caerá todo o rigor da Lei.

X

Ninguén debe ser molestado polas súas opinións ata fundamentais; se a muller ten o dereito de subir ao cadalso, debe ter tamén igualmente o de subir á Tribuna con tal que as súas manifestacións non alteren a orde pública establecida pola Lei.

XI

A libre comunicación dos pensamentos e das opinións é un dos dereitos máis preciosos da muller, posto que esta liberdade asegura a lexitimidade dos pais con relación aos fillos. Toda cidadá pode, pois, dicir libremente, son nai dun fillo que vos pertence, sen que un prexuízo bárbaro fórcea a disimular a verdade; coa excepción de responder polo abuso desta liberdade nos casos determinados pola Lei.

XII

A garantía dos dereitos da muller e da cidadá implica unha utilidade maior; esta garantía debe ser instituida para vantaxe de todos e non para utilidade particular daquelas a quen é confiada.

XIII

Para o mantemento da forza pública e para os gastos de administración, as contribucións da muller e do home son as mesmas; ela participa en todas as prestacións persoais, en todas as tarefas penosas, polo tanto, debe participar na distribución dos postos, empregos, cargos, dignidades e outras actividades.

XIV

As Cidadás e Cidadáns teñen o dereito de comprobar, por si mesmos ou por medio dos seus representantes, a necesidade da contribución pública. As Cidadás unicamente poden aprobala se se admite unha repartición igual, non só na fortuna senón tamén na administración pública, e se determinan a cota, a base tributaria, a recadación e a duración do imposto.

XV

A masa das mulleres, agrupada coa dos homes para a contribución, ten o dereito de pedir contas da súa administración a todo axente público.

XVI

Toda sociedade na que a garantía dos dereitos non estea asegurada, nin a separación dos poderes determinada, non ten constitución; a constitución é nula se a maioría dos individuos que compón a Nación non cooperou na súa redacción.

XVII

As propiedades pertencen a todos os sexos reunidos ou separados; son, para cada un, un dereito inviolable e sacro; ninguén pode ser privado dela como verdadeiro patrimonio da natureza a non ser que a necesidade pública, legalmente constatada, esíxao de xeito evidente e baixo a condición dunha xusta e previa indemnización.

EPÍLOGO

Muller, esperta; o rebato da razón faise oír en todo o universo; recoñece os teus dereitos. O potente imperio da natureza deixou de estar rodeado de prexuízos, fanatismo, superstición e mentiras. O facho da verdade disipou todas as nubes da necedade e a usurpación. O home escravo redobrou as súas forzas e necesitou apelar ás túas para romper as súas cadeas. Pero unha vez en liberdade, foi inxusto coa súa compañeira. Oh, mulleres! Mulleres! Cando deixaredes de estar cegas? Que vantaxes obtivestes da Revolución? Un desprezo máis marcado, un desdén máis visible... Que vos queda entón?, a convicción das inxustizas do home. A reclamación do voso patrimonio, fundado sobre os sabios decretos da natureza; que teriades vós que temer dunha tan nobre empresa, seica as boas palabras do lexislador das Vodas de Cannaán? Credes aos nosos lexisladores franceses, correctores desa moral longo tempo vixente, pero xa trasnoitada, cando nos repiten: mulleres, que hai de común entre nós e vós? Todo, teríades que responder. Se eles se obstinan, na súa debilidade, colocando esta inconsecuencia en contradición cos seus principios, oponde valerosamente a forza da razón ás súas vas pretensións de superioridade, unídevos baixo o estandarte da filosofía, despregade toda a enerxía do voso carácter, e veredes pronto a estes prepotentes, os nosos serviles adoradores arrastrándose aos vosos pés, pero orgullosos de compartir convosco os tesouros do Ser Supremo. Calquera sexan as barreiras que se vos opoñan, está no voso poder derrubalas, só tedes que querer.

Pasemos agora a ese espantoso cadro dentro do cal estivestes na sociedade e porque xa chegou o momento dunha educación nacional, vexamos se os nosos sabios lexisladores pensasen con sensatez acerca da educación feminina.

As mulleres, con todo, non souberon facelo ben, pois a presión e o disimulo foron a súa herdanza, así, o que a forza arrebatoulles, a astucia tivo que devolverllo, entón elas recorreron a todos os resortes dos seus encantos e ninguén se lles puido resistir.

O veleno, o ferro, iso é o que manexaron as mulleres, practicando tanto o crime como a virtude. O goberno francés, sobre todo, dependeu durante séculos da administración nocturna feminina; no gabinete non había segredos para a súa indiscreción -a dos homes- embaixada, ordes, ministerio, presidencia, pontificado, cardenalato, en fin, todo o que caracteriza a estupidez dos homes, en profano e sacro, todo o que estivo sometido á cobiza e á ambición deste sexo antigamente despreciable e respectado, e desde da Revolución, respectable e equivocado.

Nesta sorte de antítese, cantas observacións podería sinalar! e non teño máis que un momento para facelos, pero ese instante fixará a atención da posteridade ata da máis afastada.

Baixo o antigo réxime, todo era vicioso, todo era culpable, pero, non se podería apercibir a mellora das cousas na sustancia mesma dos vicios? Unha muller non tiña outra necesidade que a de ser bela ou amable, e cando posuía estas dúas vantaxes vía centos de fortunas ás súas plantas. E se ela non sacaba beneficio é porque tería un carácter extravagante ou ben unha filosofía pouco común que a levaría ao desprezo das riquezas, xa que logo non sería considerada outra cousa mellor que unha cabeza sen miolo; pois a máis indecente faise respectar co ouro xa que o comercio das mulleres foi unha especie de industria admitida habitualmente, e que, en diante, non terá máis crédito.

Se isto durase, a Revolución estaría perdida, e baixo os novos exemplos, nós estaríamos corrompidos por sempre. Entre tanto, a razón pode disimular que todo outro camiño á fortuna está pechado á muller que o home compra -como a escrava adquírese nas costas de África-. Pero aquí non se ignora que existe unha gran diferenza; a escrava manda (sexualmente) no amo para o exclusivo pracer deste, pero se o amo dálle libéraa sen recompensala hai unha idade na cal a escrava xa perdeu todos os seus encantos, entón, en que se converte esta infortunada? É a vítima do desprezo; as mesmas portas da beneficencia sonlle pechadas, ela é pobre e vella, entón din, por que non procurou facer fortuna?

Outros exemplos aínda máis punzantes ofrécense á razón. Unha moza sen experiencia, seducida polo home ao que ama, abandonará aos seus pais para seguirlle e o ingrato deixaraa logo dalgúns anos e cando ela envelleza ao seu lado, máis a inconstancia do home será inhumana; se ela ten fillos, el abandonaraa o mesmo. Se é rico crerase dispensado de compartir esa fortuna coas súas vítimas. Se un vínculo átalle aos seus deberes, violará esas obrigacións esperándoo todo das leis, e se está casado, calquera outro lazo perde os seus dereitos.

Que leis, hai que facer para extirpar o vicio na súa raíz?: a da repartición das fortunas entre os homes e as mulleres, e da administración pública.

Concíbese acomodaticiamente que aquela que naceu no seo dunha familia rica, gana moito coa igualdade da herdanza, pero aquela que naza no dunha familia pobre, posuíndo só o mérito das súas virtudes, que premio obterá? A pobreza é o seu oprobio. Se a muller non destaca precisamente en música ou en pintura, non pode ser admitida en ningunha función pública, cando puidese ter toda a capacidade para iso.

Non quero dicir que non se aperciban estas cousas, pero eu profundareinas na nova edición de todas as miñas obras políticas, que me propoño dar ao público nuns días, coas súas anotacións.

Reprendo o meu texto en canto a moral. O matrimonio é a tumba da confianza e do amor. A muller casada pode impunemente dar fillos bastardos ao seu marido e a fortuna que non lle pertence. Aquela que non está casada non ten senón un débil dereito: as antigas e inhumanas leis rexeitan o dereito sobre o nome e sobre os bens do pai para os seus fillos, e non se escribiron novas leis sobre esta materia.

Se intentar conceder ao meu sexo unha consistencia honorable e xusta, considérase neste momento como un paradoxo pola miña banda e como tentar o imposible, eu deixo aos homes vindeiros a gloria de tratar esta materia, pero na espera, pode prepararse a educación nacional, pola restauración de costumes e polas convencións conxugais.