Cantares gallegos/Prólogo

Cantares gallegos       Rosalía de Castro      
 

  Grande atrevemento é sin duda par' un probe inxenio com' ó que me cadrou en sorte, dar á luz un libro, cuyas páxinas debian estar cheyas de sol, d'armonia, e d' aquela naturalidade que unida á un-ha fonda ternura, á un arrulo incesante de palabriñas mimosas e sentidas, forman á mayor belleza d' os nosos cantos populares. A poesia gallega toda música e vaguedade, toda queixas, sospiros, e doces sonrisiñas, mormuxando un-has veces c'os ventos misteriosos d'os bosques, briland' outras c' ó rayo de sol que cai sereniño por enriba d' as auguas d'un rio farto e grave, que corre baixo as ramas d'os salgueiros en frol, compríalle para ser cantada, un sprito subrime e cristaiño si asi ó podemos decir, un-ha inspiracion fecunda, com' á vexeta, cion que hermosea esta nosa privilexiada terra e sobre todo un sentimento delicado e penetrante prá dar á conocer tantas bellezas de pirmeiro orden, tanto fuxitivo rayo d' hermosura, como se desprende de cada costume, de cada pensamento escapado á este pobo á quen moitos chaman estúpido, e á quen quisais xuzguen insensibre, estraño a devina poesia. Mais naide ten menos qu'eu teño, as grandes cualidades que son precisas prá levar á cabo obra tan dificile, anque naide tampouco se pudo achar animado d'un mais bon deseo, prá cantar as bellezas da nosa terra naquel dialecto soave e mimoso, que queren facer barbaro, os que non saben que aventaxa ás demais linguas en dozura e armonia. Por esto, inda achándome débil en forzas, e nabendo deprendido en mais escola qu' á d' os nosos probes aldeans, guiada solo por aqueles cantares, aquelas palabras cariñosas e aqueles xiros nunca olvidados que tan doçemente resoaron nos meus oídos desd' á cuna, e que foran recollidos po-lo meu corazon como harencia propia, atrevinme á escribir estos cantares, esforzándome en dar á conocer como algun-has d' as nosas poeticas costumes, inda conservan certa frescura patriarcal e primitiva, e com'o ó noso dialecto doce e sonoro, é tan aproposito com'ó o pirmeiro, para toda clase de versificación.
   As miñas forzas é certo quedaron moito mais

abaixo d' ó que alcançaran os meus deseyos, e

por eso comprendendo canto poidera facer nesto

un gran poeta, dóyome inda mais da miña insu-

ficença. Ó libro d' os Cantares de D. Antonio

Trueba, que m' inspirara e der' alento prá levar

á cabo este traballo, pasa pó-Io meu pensamento

com' un-hun remorso, e casi asoman as vagoas

ôs meus ollos ô pensar como Galicia se levanta-

ria hastr'ó lugar que lle corresponde, si un poeta

como Anton ó d' os Cantares, fose o destinado

prá dar á conocer as suas bellezas e ás suas cos-

tumes. Mais á míña infeliz patria, tan desventu-

rada nesto como en todo ó mais, tense que con-

tentar c' un-has páxinas frias e insulsas, qu' á

penas serian dinas d' achegarse de lonxe âs por-

tas dó Parnaso, como non fosse pó-lo nobre sen-

timento c' as creou. Qu' esto mesmo me sirva

de disculpa, prá os que xustamente quirtiquen

as miñas faltas, pois penso que ó que s' esforça

por desvanecer os errores que manchan e ofen-

den inxustamente á sua patria, é acreedore á al-

gun-ha indulxencia.

   Cantos, vagoas, queixas, sospiros, serans,

romerias, paisaxes, debesas, pinares, soidades,

ribeiras, costumes, tod' aquelo en fin que pó-la

sua forma e colorido e dino de ser cantado, todo

ó que tuvo un eco, un-ha voz, un runxido por

leve que fosse, que chegase á conmoverme, tod'

esto m' atrevin á cantar neste homilde libro

prá desir un-ha vez siquera, y anque sea torpe-

mente, ôs que sin razon nin conocement' algun

nos despreçan, qu' a nosa terra é dina d' alaban-

zas, e qu' a nosa lingua non é aquela que bas-

tardean e champurran torpemente nás mais ilus-

tradisimas províncias, c' un-ha risa de mofa,

qu' á desir verdade (por mais qu' esta sea dura),

demostra á iñorancia mais crasa y á mais imper-

doable inxusticia, que pode facer un-ha pro-

vincia á outra provincia hirman por probe qu'

esta sea. Mais he aqui qu' ó mais triste nesta

cuestion, é á falsedade con que fora d' aqui pintan

así ôs fillos de Galicia com' á Galicia mesma, á

quen xeneralmente xuzgan ó mais despreciable

e feyo d' España, cando acaso sea ó mais her-

moso e dino d' alabanza.

   Non quero ferír con esto á susceptibilidade de

naide, anque á decir verdade, ben poidera perdo-

narsell' este pequeno desafogo á quen tan ferida

foy de todos. Mais eu qu' atravesei repetidas ve-

---

<<<<

>>>>