Proezas de Galicia, explicadas baxo la conversación rústica de los dos compadres Chinto y Mingote: Diferenzas entre revisións

En Galifontes, o Wikisource en galego.
Contido eliminado Contido engadido
Sen resumo de edición
Sen resumo de edición
Liña 1: Liña 1:
[[Ficheiro:Proezas de Galicia, explicadas baxo la conversación rústica de los dos compadres Chinto y Mingote, 1810.pdf|miniatura|''Proezas de Galicia'' (PDF).]]

{{Encabezar
{{Encabezar
|nome = <big>PROEZAS<br />DE GALICIA,</big><br />{{Versaleta|explicadas baxo la conversa-<br />ción rústica de los dos<br />compadres}}<br />CHINTO Y MINGOTE<br />&nbsp;
|nome = <big>PROEZAS<br />D E &nbsp; G A L I C I A ,</big><br />{{Versaleta|explicadas baxo la conversa-<br />ción rústica de los dos<br />compadres}}<br />CHINTO Y MINGOTE<br />&nbsp;
|autor = &nbsp;<br />Por D. {{Versaleta|[[Autor:Xosé Fernández Neira|José Fernández y Neira]]}}
|autor = &nbsp;<br />Por D. {{Versaleta|[[Autor:Xosé Fernández Neira|José Fernández y Neira]]}},<br />Oficial que ha sido de número de la<br />Secretaría de la Junta Suprema del<br />Serenísimo Reyno de Galicia, y ac-<br />tual tercero de Contaduría de<br />la Real Fábrica de Cigarros<br />del mismo.<br />&nbsp;
|datadía =
|datadía =
|datames =
|datames =
|dataano = &nbsp;<br />Coruña 1810
|dataano = &nbsp;<br />CORUÑA [[1810|MDCCCX]]<br />EN LA IMPRENTA DE VILA<br />''Con licencia.''
}}
}}


Liña 13: Liña 11:
{{Clear}}
{{Clear}}


[[Ficheiro:Proezas de Galicia, explicadas baxo la conversación rústica de los dos compadres Chinto y Mingote, 1810.pdf|miniatura|''Proezas de Galicia'', 1810 (PDF).]]

<poem>
<poem>
<div style="text-align: right">Omnia vincit labor.</div>
<div style="text-align: right">Omnia vincit labor.</div>

Revisión como estaba o 11 de abril de 2018 ás 10:57


PROEZAS
D E   G A L I C I A ,

explicadas baxo la conversa-
ción rústica de los dos
compadres

CHINTO Y MINGOTE
 
       
Por D. José Fernández y Neira,
Oficial que ha sido de número de la
Secretaría de la Junta Suprema del
Serenísimo Reyno de Galicia, y ac-
tual tercero de Contaduría de
la Real Fábrica de Cigarros
del mismo.
         
CORUÑA MDCCCX
EN LA IMPRENTA DE VILA
Con licencia.
 



Proezas de Galicia, 1810 (PDF).
Omnia vincit labor.


PRÓLOGO.


      Si mi corto talento, y pequeña instruccion se presenta á tu vista,
lector amado, para graduar de poco mérito esta obrilla, te ruego muy
encarecidamente tomes esto mismo en consideracion para dispensarme los
defectos que notares. Las noticias que he tenido, y lo que observé por mi
mismo quando despreciando las comodidades de mi casa, y los
emolumentos de mi empleo he abandonado todo por no estar baxo el
infame yugo de los franceses, y transité la mayor parte de Galicia para
presentarme en el Exército del Excmo. Sr. Marques de la Romana, como lo
he verificado; han sido para mi el estímulo mas grande que me ha obligado
á referir baxo una conversacion rústica una pequeña porcion de la multitud
de echos héroicos que hasta ahora ignoran muchas personas, y harán eterna
la gloria de mis caros compatriotas los Gallegos. Me lisongeo de haber sido
exâcto en la relacion de los hechos y sus circunstancias, aunque he
omitido por varias consideraciones nombrar los pueblos y señalar los
sugetos; pero luego vendrá el dia en que puedan marcarse todos estos
héroes para admiracion y modelo de la posteridad.

       Presta pues con gusto tu atencion, lector amado, y conserba siempre
en tu memoria tan grandes proezas, para imitarlas como debe todo buen
español, mientras yo me congratulo con la satisfaccion que recibirán los que
han tenido parte en tan héroicos sucesos.

ADVERTENCIA.


       La diversidad que se observa en la pronunciacion y significacion de
términos en cada una de las siete Provincias del Reyno de Galicia, me ha precisado
á omitir muchos, que ciertamente no se entenderian, y solo me valí de aquellos mas
claros aunque del país, á fin de que con la mayor facilidad puedan todos comprender
su lectura.

CONVERSACION.


       Chinto. ¡Dame meu querido Mingote, dame ese abrazo para min tan
deseado nestos cinco meses que fai que nonos bimos!
       Mingote. ¿Como che podrei negar amado compadre ese abrazo, si
pensei que entoda à miña vida para min abia consolo hasta que te non vise?
       Ch. ¿E cómo che foi por acá con esos diabros de esos Gabachos?
       Ming. Ome nonme fales deso, porque se me encrechan os pelos da
cabeza solo en pensar nas cousas que fixseron. As de saber que carta feira
da primeira semana de Frebeiro chegaronche á este lugar vinte è catro ¿qué
eu inda dudo aora si eran omes? porque che trahian na cabeza por
sombreiros ùn-as da quelas que son coma as bacias da feitar que teñen os
barbeiros das Vilas de laton, è logo ninche sey si era cola de besta, ou rabo
de boy ò que trahian colgando nelas, porque asi como chos bin
escapeiche para ò monte, aunque despois bolbin.
       Ch. Pero....
       Ming. Agarda un pouco que che bou á decer ò que fixseron. Dempois
que rexsistraron todo, colleronche as galiñas que puideron, repelaronchas,
derreteronche nùn-a caldeira canta graxsa è pingo encontraron, è
meteronchas ali, desorte que se pasaron è coceron seique mais cá manteiga,
sin botarlles miaxsa de auga, è correndo banchese à bodega, abrironche as
pipas, è sacaronche cheos de viño os caldeiros è olas, deixsando abertas as
villas, de maneira que todo ò viño se foi pola bodega; desque sopetearon (que
os sopetee Satanás) todo ò dia, foronse à graneira, è sacaron en cestas todo ò
trigo è centeo que lles dou à gana, è ceibaronllo diante os cabalos: ¡ah!
faltabacheme decir que para facer ò lume partironche as uchas è tabo-retes
todos, de sorte que abia ùn-a fogueira que non deseaba eu sinon belos nela.
Asi que anoiteceu bolbenche à poñer ò lume os caldeiros con viño, è cando
eu pensaba que seria para bañar os cabalos, è mais à eles ¡bin morte que me
deixsou! que me deron cò mel, è botaroncho todo rebolto cò viño, è dempois
beberon da quelo hasta que ò dexsaron de sobro.
       Ch. E ti non....
       Ming. Ome cala, que eu che contarei por punto è coma ò que pasou.
Cando pensei que se deitasen, bexso que me agarran, è que xsuro à Dios lles
abia de traer ali Piculinas: amin que me abian comido todas as galiñas (que
esto crehin querian decir) fixsenlles señas (porque esto de tratar con xsente
que non fala como os christianos, xsa ti me entendes ò traballo que è) que non
tiña mais ¡quen tal lles dixso! pegaronme ùn-a soba, que nin aquelle deron à
Christo: à la dempois que mo acabaron de espricar por señas, (que
sempre eu pensaba que eran diabros porque che facian ùn-as caretas como ti
xsa verias) por berme libre deles, dixsenlles que lles iba buscar as Piculinas
¿pero non sabes ò que fixsen? bendome xsa sin cousa ningù-a, è que cando
asi comenzaban coas felecedades que decian, que tal seria ò ultimo;
xsunteiche us cantos veciños, è cando estaban mais desprocatados (¡baya
pareceme que estou na festa!) entramosche na casa, è á un por un lles fomos
cortando as cabezas ¿que tal non fixsemos ben?
       Ch. O mesmo que si un Anxsel bolo dexsera, ¿è os cabalos?




Nota: Hai unha edición de 1893, miniaturizada, prologada por Andrés Martínez Salazar, con ilustracións de Román Navarro e Urbano González.

Véxase tamén

Bibliografía


Tódalas obras orixinais deste autor atópanse no dominio público. Isto é aplicábel en todo o mundo por mor de que finou fai máis de 80 anos.
As traducións poden non estar en dominio público.